Ο ναρκισσισμός είναι άμυνα στη μειονεξία

Πείραμα σε φοιτητές αμερικανικού πανεπιστημίου δείχνει να ενισχύει μια ανεπιβεβαίωτη θεωρία της ψυχολογίας, σύμφωνα με την οποία ο ναρκισσισμός είναι στην πραγματικότητα μια ψυχολογική άμυνα που αναπτύσσεται ως αντιστάθμισμα σε βαθιά αισθήματα μειονεξίας.
Οι φοιτητές που παρουσίαζαν υψηλά επίπεδα ναρκισσισμού παραδέχτηκαν ότι δεν αγαπούν και τόσο τον εαυτό τους, όταν οι ερευνητές τούς είπαν ότι παρακολουθούσαν τις απαντήσεις τους με ανιχνευτή ψεύδους.
«Αυτό υποδεικνύει ότι τα άτομα με υψηλά επίπεδα ναρκισσισμού μπορεί να...

...φουσκώνουν τεχνητά την αυτοεκτίμησή τους» αναφέρει στο LiveScience η ψυχολόγος Έριν Μάγιερς, επικεφαλής της μελέτης στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Καρολίνας.

«Με άλλα λόγια, τα ναρκισσιστικά άτομα ενδέχεται να μην πιστεύουν στην πραγματικότητα ότι είναι τόσο σπουδαίοι όσο ισχυρίζονται ότι είναι» εξηγεί.

Ο όρος ναρκισσισμός προέρχεται από τον αρχαίο ελληνικό μύθο του Νάρκισσου, γιου της  Νύμφης Λειριώπης και του ποταμού Κηφισού, ο οποίος ερωτεύτηκε το είδωλό του στα νερά μιας πηγής.

Ο Νάρκισσος της μυθολογίας ίσως έπασχε από «ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας», μια ακραία μορφή ναρκισσισμού που δημιουργεί εμπόδια στη ζωή των ασθενών.

Οι ψυχολόγοι, όμως, τείνουν να συμφωνούν ότι η ιδιότητα του ναρκισσισμού υπάρχει σε κάποιο βαθμό σε όλους τους ανθρώπους. Ωστόσο, το κατά πόσο ο αυξημένος ναρκισσισμός είναι γνήσιο ή επίπλαστο αίσθημα αυτοεκτίμησης παραμένει αναπάντητο από τις μέχρι σήμερα έρευνες.

Προκειμένου να δώσει μια πιο καθαρή απάντηση, η Μάγιερς ζήτησε τη βοήθεια 71 προπτυχιακών φοιτητριών, οι οποίες υποβλήθηκαν σε στάνταρτ ψυχολογικά τεστ για την εκτίμηση των επιπέδων αυτοεκτίμησης και ναρκισσισμού.

Όλες οι εθελόντριες κλήθηκαν στη συνέχεια να απαντήσουν σε ερωτήσεις ενώ ήταν συνδεδεμένες σε έναν ψεύτικο ανιχνευτή ψεύδους. Στις εθελόντριες της ομάδας ελέγχου, οι ερευνητές είπαν ότι ο ανιχνευτής είχε τεθεί εκτός λειτουργίας.

Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι οι φοιτήτριες με χαμηλά επίπεδα ναρκισσισμού ανέφεραν τα ίδια επίπεδα αυτοεκτίμησης ανεξάρτητα του εάν ο ανιχνευτής «λειτουργούσε» ή όχι,

Στην περίπτωση όμως των φοιτητριών με υψηλά επίπεδα ναρκισσισμού, τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά: Οι εθελόντριες αυτής της κατηγορίας ανέφεραν χαμηλότερα επίπεδα αυτοεκτίμησης όταν νόμιζαν ότι οι ερευνητές θα καταλάβαιναν αν έλεγαν αλήθεια.

Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι οι ναρκισσιστές «φουσκώνουν» τεχνητά το αίσθημα αυτοεκτίμησης σε μια προσπάθεια να κρύψουν βαθιά ριζωμένα αισθήματα μειονεξίας.

Το γιατί το κάνουν αυτό παραμένει πάντως ασαφές: «Οι ναρκισσιστές μπορεί να προσπαθούν να ενισχύουν τα αισθήματα αυταξίας υποστηρίζοντας ότι τους αρέσει ο εαυτός τους» λέει η Μέγιερς.

«Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι προσπαθούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο τους εκλαμβάνουν οι άλλοι. Θα μπορούσε βέβαια να είναι ένας συνδυασμός και των δύο περιπτώσεων» επισημαίνει.

Η έρευνά της έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση στο Journal of Research in Personality.