Τα εκατοντάδες ονόματα της Παναγιάς στην Ελλάδα

Η Ορθοδοξία γιορτάζει σήμερα για την Παναγία της. 

Θεολογικά σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την Κοίμηση της Θεοτόκου, που αν και είναι επέτειος “θάνατου” γιορτάζεται με χαρά και με λαμπρότητα καθώς η Θεομήτωρ αφού εκοιμήθη, ενελήφθη στους Ουρανούς προς Δόξα του Χριστιανισμού και της Χριστιανικής Πίστης. Κι αυτός είναι ο λόγος που στην Ελλάδα είναι το “Πάσχα του Καλοκαιριού”.

Με ευκαιρία τη σημερινή γιορτή του Δεκαπενταύγουστου, το katestimeno.blogspot.com αναζήτησε στοιχεία για τα ονόματα που έχουν δώσει οι έλληνες στην Παναγία. Είναι ξεχωριστά από κάθε άποψη και ανέρχονται σε εκατοντάδες...

Κατά την παράδοση, όταν η Παναγία πληροφορήθηκε άνωθεν τον επικείμενο θάνατό της, προσευχήθηκε στο όρος των Ελαιών, ετοιμάστηκε και ανέφερε το γεγονός στους Αποστόλους. Επειδή κατά την ημέρα της Κοίμησης δεν ήταν όλοι οι Απόστολοι στα Ιεροσόλυμα, μια νεφέλη τους άρπαξε και τους έφερε κοντά της. Την τοποθέτησαν στο μνήμα της Γεσθημανής. Μετά από τρεις μέρες ο τάφος ήταν άδειος. Η Παναγία ανελήφθη στους ουρανούς.

Η Παναγία είναι αυτή που μεσολαβεί ανάμεσα στους ανθρώπους και στο Θεό γι αυτό καί κατέχει πρωταρχική θέση στην τιμή και στον σεβασμό των χριστιανών σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.

Της έχουν αφιερώσει μεγαλοπρεπείς εκκλησίες και ταπεινά ξωκλήσια. Την αποκαλούν Θεοτόκο, αλλά της έχουν δώσει και πολυάριθμα προσωνύμια. Σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, είτε νησιωτική είτε ηπειρωτική, απαντώνται εφευρετικά και παράξενα ονόματα της Παναγίας.

Σύμφωνα με τους μελετητές, υπάρχουν κάποιοι βασικοί τρόποι με τους οποίους εκφράζονται τα ονόματα της Παναγίας.

Ανάλογα με τον τόπο της λατρείας (η Παναγία Σουμελά, η Παναγία η Λιμνιά στη Λίμνη Ευβοίας, η Παναγία Κύκκου στην Κύπρο, η Παναγία η Ιεροσολυμίτισσα, η Παναγία η Αγιασώτισσα στην Αγιάσο του Ολύμπου, η Παναγία η Φοδελιώτισσα στο Φόδελε του Ηρακλείου Κρήτης κλπ).

Ανάλογα με το σημείο όπου βρίσκεται χτισμένος ο ναός της, όπως:,Παναγία Σπηλιανή, που βρίσκεται σε σπηλιά στο Πυθαγόρειο Σάμου αλλά και στη Νίσυρο, Παναγία Γκρεμιώτισσα που βρίσκεται σε γκρεμό στην Ιο, Παναγία Σαραντασκαλιώτισσα στον Μαραθόκαμπο Σάμου, Παναγία Θαλασσινή που είναι χτισμένη σε βράχο μέσα στη θάλασσα στην Ανδρο, Παναγία η Κρεμαστή στην Ηλεία όπου η Μονή κρέμεται από έναν βράχο κλπ

Ανάλογα με τον τρόπο που έχει γίνει η εικονογράφηση της εικόνας αλλά και τη σχέση του Ιησού με την Παναγία όπως Πλατυτέρα (με τα χέρια ανοιχτά), Γλυκοφιλούσα, Ελεούσα, Βρεφοκρατούσα, Θρηνούσα κλπ.

Ανάλογα με τη σύνδεσή της με γεγονότα ή φυσικά φαινόμενα (Παναγία της Βροντιανής στη Σάμο που ονομάστηκε έτσι γιατί στο υψόμετρο που βρίσκεται φυσάει δυνατός άνεμος ο οποίος βροντάει, Παναγία η Φιδούσα ή Φιδιώτισσα στο Μαρκόπουλο της Κεφαλονιάς επειδή τον Δεκαπεντεύγουστο εμφανίζονται και κυκλοφορούν στην εικόνα μικρά και ακίνδυνα φίδια, Παναγία η Θαλασσομαχούσα στην ΙΜ Στροφάδων Ζακύνθου διότι σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα όταν κάποτε την έκλεψαν πάλεψε με τα κύματα και έφτασε στο Μοναστήρι χωρίς να καταστραφεί στη θάλασσα, Παναγία η Αρμάδα στις Σπέτσες διότι στις 8 Σεπτεμβρίου 1822 ημέρα της γεννήσεως Της οι Σπετσιώτες έτρεψαν σε φυγή τουρκική αρμάδα, που είχε σπεύσει για να λύσει την πολιορκία του Ναυπλίου, αφού πυρπόλησαν την τουρκική ναυαρχίδα, κλπ).

Ανάλογα με την ημερομηνία που γιορτάζει, π.χ. στη Σαντορίνη υπάρχει η Παναγία η Τριτιανή που γιορτάζει την τρίτη ημέρα του Πάσχα, στη Σίφνο η Παναγία η Δεκαπεντούσα, που γιορτάζει το Δεκαπενταύγουστο κ.α.

Αν σας ενδιαφέρουν περισσότερα ανατρέξτε στα παρακάτω:

Στον σύνδεσμο http://www.eortologio.gr/arthra/theotokonimia.php θα βρείτε μια εργασία μαθητών του 3ου Γυμνασίου Κερατσινίου όπου αναφέρονται 501 προσωνύμια της Παναγίας.

Σε έναν ηλεκτρονικό ορθόδοξο συναξάριστη με τον σύνδεσμο http://www.saint.gr/theotokos.aspx θα βρείτε μια αλφαβητική κατάσταση με ονόματα της Παναγίας, τον τόπο όπου τιμώνται και την ημερομηνία της γιορτής.